Column GrootSneek oktober 2017

 

Een rondje Facebook doet mij het volgende beseffen: normaal eten is niet meer van deze tijd. Van brood ga je dood, zuivel is vergif en van aardappelen word je dik. E-nummers zijn het werk van de duivelse overheid en moet je ook zo veel mogelijk mijden. Dit hoor ik geregeld terug in de spreekkamer. Als ik vraag waar deze kennis vandaan komt hoor ik vaak ‘dat zeggen ze’. Wie is ‘ze’?

“Ze” is de (social) media, je buurvrouw die iets gelezen heeft en je schoonzus die gratis voedingsadviezen geeft. Een (te) grote bron van info is momenteel Facebook; het biedt een podium voor zelfbenoemde voedingsdeskundigen die goed zijn in het zaaien van twijfel en angst en hierop hun adviezen baseren. Goed om te weten; voedingsdeskundige is een onbeschermde titel. Als jij jezelf deskundig vindt ten aanzien van gezond eten, mag ook jij je voedingsdeskundige noemen en zelfs mensen begeleiden.

Ik geloof in het effect van een eenvoudige gevarieerde voeding. Niettemin omdat het aanpassen van de voeding in theorie simpel lijkt, maar bijzonder moeilijk kan zijn in de praktijk om blijvend te hanteren. Het is al lastig genoeg om gewoonten te veranderen.

Heel eerlijk; ik denk ook niet de volledige waarheid in pacht te hebben, maar zie ik in de praktijk toch veel goede resultaten met gewone voeding. Twijfel zie ik echter zelden bij zelfbenoemde deskundigen. Ze hoeven zich beroepsmatig ook niet te baseren op wetenschappelijk bewijs, als diëtist ben ik hier wel toe verplicht (voor The Green Happiness geldt een ander protocol geloof ik). Een advies gebaseerd op wetenschappelijke gronden betekent simpelweg een advies wat voor de meeste mensen gezond is. De kunst is om te weten hoe wetenschappelijk onderzoek beoordeeld moet worden, wat bijna een vak apart is (en veel journalisten nog moeten leren). Een argument om tegen de bewijzen in te gaan is vrijwel altijd te vinden, al dan niet gebaseerd op een persoonlijke ervaring of gevoel.  Goed voor misinterpretatie, verwarring en bangmakerij. De zelfbenoemde goeroe betreedt dan overtuigend het podium in de (social) media en blaast hoog van de toren. En ik? Ik zucht even en neem nog een hap brood.

Column GrootSneek augustus 2017

 

Met de gedempte Sneekweektonen op de achtergrond ging de nieuwe Weber aan. Vlees en kip waren inmiddels week van de marinades, de wijn en het bier stonden koud en het stokbrood was gesneden. Na ruim 3 uren tafelen lag ik er als een hoogzwangere bij en dacht automatisch: “de komende dagen toch even extra opletten”. Na dit BBQ- festijn kreeg ik -noodzakelijk onderuitgezakt op de bank- een aha-erlebnis. Laten we de praktijk eens aanhalen: zolang de barbecue nog niet op temperatuur is, worden er eerst driftig stukjes stokbrood (want honger) gesmeerd en gedipt in de satésaus. Daarna volgen er al gauw 3-4 stukjes vlees met verschillende sausjes en wat slaatjes erbij. Tel hier nog eens alle alcoholische versnaperingen bij op en we hebben een calorierijke optelsom die het ultieme Bourgondische leven weerspiegelt.

 

Ah…de befaamde “vakantiekilo’s”, ik hoor deze term met enige regelmaat voorbijkomen en vraag mij dan af wat men nou eigenlijk zoal uitspookt tijdens die twee weken op de camping. Om een paar kilo (in vet!) aan te komen moet je namelijk best overdreven veel eten en er bijna een dagtaak aan hebben om ongeveer 14.000 calorieën extra binnen te krijgen. Het is absoluut mogelijk, maar ik vind het bijna knap.

 

Laten we de barbecue eens voedingskundig vertalen; minstens een warme maaltijd extra, met alcohol al gauw meer. Stel, je barbecuet op deze wijze tijdens de zomer met enige regelmaat, dan is er dus veelvuldig sprake van een flinke investering in gewichtstoename. Daarbij hoor ik vaak; “ik eet alleen maar kip hoor, dat is mager”, niet beseffend dat een halve kip ook kan bijdragen aan het calorieoverschot. Doe in gedachten eens alles wat je tijdens een barbecue eet op een bord (als het past) en vraag jezelf af of dit een normale warme maaltijd is. Waarschijnlijk niet. Bij mij in ieder geval niet en ik vind mezelf al heel bewust.

 

Hoe het óók kan: ga voor kwaliteitsvlees van de slager, neem kleinere porties en laat (wit) stokbrood weg. Barbecueën is leuk door het lange tafelen. Groenten zijn hierbij je beste vrienden; maak spiezen met groenten (ertussen) en je kan gerust meerdere rondes meedoen. Laat die voorgekauwde mayoslaatjes weg en maak een goede sa-la-de waar jij je klem aan kunt eten…en de knoop kan dicht blijven.

Column GrootSneek juni 2017

 

Hiep hiep hoera

Ik zit in een kring. Ik zie familieleden, wat vrienden en een paar buurvrouwen.

Dan komt het moment: “Welke taart wil je? Je kan kiezen uit een stuk fototaart (gewoon slagroomtaart waarbij je een deel van de jarige zijn of haar gezicht eet), appeltaart en rijstevlaai.”

“Nee dank je, doe mij maar een bakje koffie. Zwart.”

“Nou jaaa…..voor een keer kan het heus wel en doe even gezellig zeg”,  roept de gastvrouw net wat te luid. Het valt stil.

De kring kijkt naar mij en ik heb een déjà vu van een kringgesprek op de basisschool. De buurvrouw valt de gastvrouw bij: “Je kan het heus hebben hoor, Pietje is maar eens per jaar jarig.” Nog steeds alle ogen op mij gericht, ik voel de irritatie borrelen. “Ben je op dieet? Wat voor dieet is dat eigenlijk?”

En dan wordt het onderwerp verlegd van taart naar diëten en afvallen. De buurvrouw is afgevallen met shakes en een vriendin geeft gratis voedingsadviezen. Sinds zij glutenvrij en e-nummervrij eet en regelmatig detoxt is ze in de eerste week al 3 kilo (!) afgevallen. “Een gebakje kan nu wel”. De buurvrouw knikt mee met haar verhaal.

10 minuten later heeft iedereen het gebakje op en is het ongemakkelijke moment voorbij. Zo. Doorgekomen.

Herkenbaar?

Bezoek je weinig verjaardagen, dan kun je gerust eens een gebakje nemen. Dan nog;  alleen omdat jij daar zin in hebt. En wees daar kieskeurig in. (hazelnootgebak zou ik minder snel afslaan dan slagroomtaart). De jarige wordt niet minder jarig als jij het afslaat. Heb je gedurende een periode veel verjaardagen, dan gaat het een investering worden in gewichtstoename. Wil je dit niet, dan is het van belang  dat je bewust keuzes maakt voor jezelf; jij bepaalt immers wat je eet of drinkt. Neem alleen een (lekker) gebakje aan omdat jij dit wilt en niet om sociaal wenselijk gedrag te vertonen. Dit laatste is namelijk een valkuil, want eten en gezelligheid lijkt tegenwoordig onlosmakelijk verbonden met elkaar. De maatschappij lijkt zich daarop te richten: #genieten, #gezellig, #borrelen, #yolo, oftewel, op dikker worden. Gezellig.

Column GrootSneek mei 2017

 

Gezellig

“Ik ben een echte levensgenieter…..een Bourgondiër”.

Als je jezelf zo ziet betekent het aanpassen van de voeding om gewicht te verliezen het inleveren van de geneugten des levens. Je kunt dan stellen dat het leven er niet leuker op wordt.

Laten we deze visie eens onder de loep nemen.

Veelal zijn mensen met deze visie erg sociaal actief, iets dat vaak gepaard gaat met (veel) eten en meestal ook de nodige alcohol. Gezellig. Vroeger, (oma vertelt) kon je nog thee drinken met een vriendin. Tegenwoordig moet je borrelen met de nodige tapashapjes erbij, inclusief foto’s ervan om te bewijzen op social media hoe gezellig het wel niet is.

Je begrijpt dat de invloed van voedingsaanpassingen dus doorgaat tot de borreltafel en je niet (volledig) mee kan doen zoals voorheen. Reacties zoals ‘je leeft maar een keer’,  ‘voor een keertje mag het wel’ of ‘wat voor dieet doe jij eigenlijk’ dragen bij aan het vertragen of uitblijven van resultaat.  Gevolg: verminderde motivatie.

Je kunt dan twee dingen doen: of je geeft op en houdt vast aan jouw ‘Bourgondische’ visie en accepteert je gewicht, of je bekijkt kritisch wat het je oplevert om het oude gedrag volledig in stand te houden.

Wat levert het je op? Meestal overgewicht met daaruit voortvloeiende gezondheidsproblemen op langere termijn. Hoe gezellig is dat?

Wat levert het je op om wel op je voedingsgedrag te letten? Je gaat beter in je vel zitten, de hele dag en niet alleen tijdens borrelmomenten. Dit houdt wel in dat je bewuste keuzes moet maken en dus grenzen stelt aan je eet- en drinkgedrag. In het begin is dit nooit leuk en makkelijk. Voedingsgewoonten veranderen is meestal ook niet leuk en makkelijk. Zeker tegenwoordig niet. Zijn we het daarover eens.

Gezellig Bourgondisch tafelen kan nog steeds als je bewust bepaalde voeding wel en niet neemt. Daarnaast kun je nog steeds goede gesprekken voeren en het daardoor gezellig hebben.

Vraag jezelf af: wat maakt jou gezellig? Je omgang? De leuke gesprekken die je voert met vrienden en familie? Of ben je geliefd en gezellig omdat je zo lekker veel kunt eten en drinken?

Twee seconden dacht ik een ‘hoe komen we de feestdagen door column’ te gaan schrijven maar bedacht me dat die 3-4 dagen niet zoveel aandacht verdienen. De rest van het jaar is interessanter. Laten we beginnen met januari, de maand van de goede voornemens, iets met “new year, new you”. Niks mis mee, het begint allemaal met goede voornemens waarbij afvallen bij velen van ons op nummer 1 staat; er wordt dan meestal een streng dieet ingezet dat hooguit tot maart is vol te houden. Vaak wordt gedacht dat wanneer het resultaat eenmaal behaald is en de broeksknoop weer dicht kan, het verantwoorde eetgedrag vanzelf wel volgt. In mijn optiek is dit verwachtingspatroon een voortvloeisel uit onze huidige gehaaste en ongeduldige maatschappij: vandaag besteld, morgen in huis.

Afvallen met behulp van gezonde voeding gaat (meestal) langzamer dan middels een streng dieet en daar zit ‘m volgens mij de crux waardoor een deel van de mensen relatief snel de moed opgeeft. Iets lekkers eten dat voorhanden is betekent directe voldoening, maar de voldoening van het goed in je vel te zitten laat vaak (te) lang op zich wachten. Een mooie oefening zou eigenlijk zijn om beloningen uit te stellen.  Ik las ooit over een onderzoek met kleuters die konden kiezen: of je krijgt nu direct een snoepje, of je wacht en krijgt een paar uur later meerdere snoepjes tegelijk. De overgrote meerderheid wilde meteen dat snoepje oftewel: directe beloning. Voor een kind heel begrijpelijk, maar wij volwassenen zijn daar dan toch niet heel anders in.

Waar wordt eigenlijk nog echt de tijd voor genomen? Er is druk vanuit de omgeving om gezellig (hebben we ‘m weer) mee te doen. Vanuit gezondheidsperspectief is er ook de druk om het gewicht op peil te houden. We zijn met z’n allen zo druk (met presteren) dat het gezond afvallen er ‘even’ bij moet worden gedaan en vooral niet te veel beslag moet leggen op het dagelijks leven. Nieuwsflits: dat doet het per definitie! Als hiervoor dan geen geduld en tijd wordt genomen, hoppen we van het ene (crash)dieet in het andere. Het is een valkuil is om alles in een keer te willen veranderen om maar zo snel mogelijk resultaat te behalen.

Verander gewoonten stukje bij beetje en blijf bewust van de kleine verbeteringen. Het is al moeilijk genoeg. Belangrijk is het om niet direct op te geven na een terugval maar ervan te leren (hoe wil ik het in het vervolg aanpakken?). Op die manier kun je een leefstijl ontwikkelen die bij je past en waarmee je dus ook blijvend gewicht kunt verliezen. Maak een (haalbaar) plan, wees daarbij lief voor jezelf en vooral heel geduldig. Dát lijkt mij een goed voornemen voor 2018!